- Tập vận động sớm và thường xuyên bằng các bài tập hợp lý giúp phục hồi chuyển động và tính linh hoạt cho vai của bệnh nhân sau phẫu thuật vùng vai, từ đó dần dần trở lại các hoạt động sinh hoạt, làm việc hàng ngày.
- Dưới đây là một số động tác đơn giản, dễ thực hiện được khuyến cáo bởi AAOS – Hội Chấn thương chỉnh hình Hoa Kỳ mà bác sĩ phẫu thuật, bác sĩ vật lý trị liệu có thể gợi ý cho bạn tập tại nhà trong thời gian đầu hồi phục.
- Nên bắt đầu với cường độ thấp, 5-10 phút lần, 2-3 lần/ ngày và tăng dần, đừng tập quá nhiều, quá sớm vì có thể làm chậm quá trình lành bệnh.
Mục Lục
Bài tập thụ động/ có trợ giúp
Xoay tay vòng tròn
Cúi người về phía trước khoảng 90 độ, tay lành giữ vào bàn, ghế để hỗ trợ. Thả lỏng phần vai đau.
Nhẹ nhàng lắc lư người để cánh tay đau di chuyển vòng tròn theo chiều kim đồng hồ 10 lần, sau đó ngược chiều kim đồng hồ 10 lần. Luôn thả lỏng cánh tay đau trong quá trình thực hiện.
Thực hiện 3 buổi mỗi ngày.
Đưa cánh tay ra trước (có trợ giúp)
Tư thế: nằm thẳng lưng (A) hoặc ngồi có tựa lưng (B).
Đan hai tay vào nhau và nâng cánh tay lên trên đầu cho đến ngưỡng đau. Chú ý giữ khuỷu tay của bạn càng thẳng càng tốt.
Giữ nguyên độ cao trong 10 – 20 giây, sau đó từ từ hạ cánh tay xuống.
Lặp lại 10 – 20 lần mỗi buổi. Thực hiện 3 buổi mỗi ngày.
Tăng độ cao dần dần qua từng ngày.
Xoay ngoài (có trợ giúp)
Bên vai đau: tựa khuỷu lên cạnh bàn chắc chắn. Nhẹ nhàng xoay vùng khuỷu, cẳng tay ra ngoài, vào trong, mà vẫn giữ nguyên vị trí cánh tay.
Lặp lại 10 lần mỗi buổi. Thực hiện 3 buổi mỗi ngày.
Lưu ý: Một số phẫu thuật không cho phép xoay ngoài vai ngay sau mổ. Trước khi thực hiện bài tập này, hãy tham khảo ý kiến của bác sĩ phẫu thuật và chuyên gia vật lý trị liệu.
Xoay trong/ đưa tay ra sau (có trợ giúp)
Hai tay nắm lấy 2 đầu khăn, tay lành ở trên hỗ trợ, cố gắng đưa tay đau ở dưới ra sau lưng, sang bên và lên cao từ từ đến ngưỡng đau. Giữ trong 30 giây.
Lặp lại 10 lần mỗi buổi. Thực hiện 3 buổi mỗi ngày.
Bài tập chủ động
Bò tường
Dùng các đầu ngón để “bò” dần dần lên tường, cao đến ngưỡng đau, giữ trong 10 – 20 giây.
Chú ý giữ khuỷu luôn duỗi thẳng.
Lặp lại 5-10 lần mỗi buổi. Thực hiện 3 buổi mỗi ngày.
Đưa tay ra trước (chủ động)
Từ từ đưa tay ra trước và lên cao, giữ khuỷu thẳng, cổ tay tư thế trung tính (ngón cái chỉ mũi).
Chú ý: tránh nhún, nhấc cả bả vai. Nên tập trước gương.
Tập 5-10 lần mỗi buổi. Thực hiện 3 buổi mỗi ngày.
Đưa tay sang ngang/ dạng vai (chủ động)
Đưa tay sang bên, nâng dần đến ngang vai. Giữ khuỷu thẳng, bàn tay hướng xuống đất.
Chú ý tránh nhún vai, nghiêng người.
Tập 3 lần mỗi buổi. Thực hiện 3 buổi mỗi ngày.
Lưu ý: Một số phẫu thuật không cho dạng vai ngay sau mổ. Trước khi thực hiện bài tập này, hãy tham khảo ý kiến của bác sĩ phẫu thuật và chuyên gia vật lý trị liệu.
Bài tập có kháng trở
Đưa tay ra sau (có kháng trở)
Đứng xoay lưng sát tường, 2 tay bên hông, khuỷu duỗi thẳng. Đẩy tay về phía sau đối lực với bức tường. Giữ trong 5 giây. rồi thả lỏng.
Lặp lại 5-10 lần mỗi buổi. Thực hiện 3 buổi mỗi ngày.
Xoay ngoài (có kháng trở)
Đứng sát tường về bên đau. Khuỷu gấp 90 độ, ép sát vào người, đẩy từ từ mặt sau bàn tay đối lực với bức tường. Giữ trong 5 giây, rồi thả lỏng. Chú ý luôn giữ khuỷu cố định.
Lặp lại 10 lần mỗi buổi. Thực hiện 3 buổi mỗi ngày.
Xoay trong (có kháng trở)
Đứng xoay mặt vào góc tường. Tay bệnh khuỷu gấp 90 độ, ép sát lòng bàn tay đối lực với góc tường. Giữ trong 5 giây, rồi thả lỏng.
Lặp lại 5-10 lần mỗi buổi. Thực hiện 3 buổi mỗi ngày.
Dạng vai (có kháng trở)
Đứng sát tường về bên đau. Khuỷu gấp 90 độ, đẩy từ từ cả khuỷu lên trên, đối lực với tường. Giữ trong 5 giây, rồi thả lỏng.
Lặp lại 5-10 lần mỗi buổi. Thực hiện 3 buổi mỗi ngày.
Khép vai (có kháng trở)
Kẹp 1 cái gối ở giữa cánh tay đau và bên ngực, khuỷu gấp nhẹ như hình. Cố gắng dùng cánh tay tay ép chặt gối vào ngực. Giữ trong 5 giây, rồi thả lỏng.
Chú ý giữ vững khuỷu tránh xoay cẳng tay, sẽ trở thành động tác xoay trong/ ngoài.
Lặp lại 10 lần mỗi buổi. Thực hiện 3 buổi mỗi ngày.
Xoay trong nằm nghiêng với tạ đơn
Đây là bài tập nhằm tăng sức mạnh cho khối cơ chóp xoay phía trước.
Nằm nghiêng trên nền cứng, tay đau ở bên dưới, khuỷu tay vuông góc. Từ từ nâng cẳng tay với tạ lên sát bụng, rồi hạ xuống tư thế ban đầu.
Lặp lại 10 lần mỗi buổi. Thực hiện 3 buổi mỗi ngày.
Xoay ngoài nằm nghiêng với tạ đơn
Đây là bài tập nhằm tăng sức mạnh cho khối cơ chóp xoay phía sau.
Nằm nghiêng về bên lành, khuỷu tay vuông góc. Từ từ nâng cẳng tay với tạ lên cao, rồi hạ xuống tư thế ban đầu.
Lặp lại 10 lần mỗi buổi. Thực hiện 3 buổi mỗi ngày.
Tham Khảo
- Fischer, S. (2017, February). Shoulder Surgery Exercise Guide. Retrieved August 19, 2021, from https://orthoinfo.aaos.org/en/recovery/shoulder-surgery-exercise-guide
